Cây bơ
Gía trị dinh dưỡng của bơ
Bơ được xếp vào nhóm cây dinh dưỡng cao. Hàm lượng calo cao cùng chất béo, chất xơ và hàng loạt những Vitamin nhóm A, B, E có lợi cho sức khỏe của con người.
Nhiều nghiên cứu cho thấy hàm lượng dầu có trong quả bơ cao chỉ sau quả oliu giúp làm giảm cholesterol trong máu rất tốt. Người nào ăn thường xuyên bơ sẽ có làn da căng mịn màng nhờ hàm lượng Vitamin E dồi dào chống lại lão hóa cơ thể. Có thể nói cây bơ là một cây co nhiều tác dụng làm đẹp, tốt cho sức khỏe và có giá trị kinh tế rất cao cho người trồng.
Cách trồng cây bơ
Yêu cầu về giống
Trước đây phương pháp trồng chủ yếu của cây bơ là gieo hạt giống. Tuy nhiên phương pháp này có một số nhược điểm là cây lâu ra quả, tỷ lệ quả tren cây không cao và thường có hiện tượng phân ly về giống giữa cây mẹ và cây con nên chất lượng không ổn định.
Hiện nay phương pháp nhân giống phổ biến và hiệu quả nhất là phương pháp ghép nêm chồi. Cây con giống được giữ lại toàn bộ gen của cây mẹ. Cây lớn nhanh mau cho quả và đều qua các năm. Khi trồng chọn mua những cây giống to khỏe không sâu bệnh để trồng sẽ giúp cây sau này phát triển tốt nhất.
Yêu cầu điều kiện đất trồng
Cây bơ không chịu được ngập úng nên đất trồng bơ đầu tiên phát tơi xốp và thoát nước tốt. Độ pH của đất từ khoảng 5-7 là phù hợp. Nếu như trồng xen canh với một số loại cây khác thì cần bổ sung thêm vôi bột. Với những vùng đất trũng cần lên luống cho cây trước khi trồng.
Thời vụ trồng và mật độ trồng bơ
Bơ có thể trồng vào đầu mùa mưa là thích hợp nhất. Tuy nhiên nếu như muốn trồng vào mùa khô thì cần phải cung cấp nước đầy đủ cho cây vìcây bơ yêu cầu khá cao về nước.
Bơ là cây có thể trồng xen lẫn với một số loại cây khác giúp tăng giá trị kinh tế trên một diện tích đất trồng. Loại cây phù hợp trồng xen với bơ là cà phê. Nếu trồng xen thì khoảng cách mỗi cây là 8m một cây. Nếu trồng đơn thuần thì khoảng cách 6m là thích hợp nhất.
Chuẩn bị đất và kĩ thuật trồng bơ
Chuẩn bị đất trồng bơ có kích thước tối thiểu là 50x50x50cm và mỗi hố cần bón lót khoảng 10kg phân chuồng hoai mục, 0,5kg phân Lân và một lượng vôi bột khử trùng mầm bệnh trong đất.
Khi đất đã chuẩn bị trước đó 1 tháng bạn tiến hành trồng bơ. Khi trồng xé bầu đất nhẹ nhàng và đặt vào hố đã đào trước đó. Nén nhẹ vung đất xung quanh để cố định bầu và hướng cho cây đứng thẳng. Trồng cây con giống không nên trồng sâu mà chỉ cần để mặt bầu ngang với mặt đất là đủ.
Chế độ nước
Bơ là giống cây có yêu cầu lượng nước tưới ở mức trung bình. Khi trồng xong cần tưới nước luôn và duy trì lượng nước tưới sau khi trồng đến 3 tháng tiếp theo. Định kì 3 ngày tưới nước 1 lần sẽ giúp cây phát triển tốt nhất.
Sang năm thứ 2 trở đi lúc này cây đã phát triển mạnh, bộ rễ đã ăn sâu vào đất nhưng vẫn cần phải bổ sung đất trong mùa khô, thời kì ra hoa tạo quả.
Cắt tỉa và tạo tán cho cây
Nếu như bạn trồng bơ từ cây ghép thì cây sẽ cho ra cành và tán khá sớm và nhiều. Với những vườn có trồng xen cây cà phê thì mỗi cây chỉ để 1 cành mọc từ chồi ghép để vừa dồn chất dinh dưỡng nuôi cây và cây không bị cạnh tranh về diện tích đất trồng vì có xu hướng mọc thẳng dứng. Khi cây cao 1,5m bạn tiến hành hãm cành ngọn để cây ra cành ngang.
Với những vườn trồng thuần thì thường xuyên cắt bỏ cành yếu, cành có dấu hiệu sâu bệnh chỉ để lại những cành nhỏ nhưng mang trái nhiều. Bơ là loại cây có cành khá giòn và dễ gẫy đổ.
Bón phân cho cây bơ:
Tùy vào số tuổi của cây mà tiến hành bón phân cho cây theo từng đợt trong năm.
Năm đầu: Sau khi trồng được 1 tháng thì định kì bạn bón thúc cho cây 3 lần trong năm đó. Sử dụng phân NPK (2:2:1) để bón 100g
Phòng trừ sâu bệnh cho cây bơ
Một số loại bệnh điển hình ở cây bơ mà bạn cần chú ý phòng tránh.
Bệnh đốm lá: Đây là loại bệnh thường găp ở năm thứ 2 trở đi. Khi bộ tán lá đã phát triển khá mạnh. Đặc điểm của bệnh là trên lá xuất hiện hình hơi tròn màu nâu. Bệnh này có thể lây lan qua quả và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng quả. Phun một số chế phẩm sinh học bảo vệ lá. Cắt tỉa cành thường xuyên để tạo độ thông thoáng cho cây.
Sâu cuốn lá: Loại bệnh này gây nên bơi loại sâu làm tổ trên lá. Chúng khiến lá thành những cái kén và làm tổ trong đó. Nên dùng các loại thuốc trừ sâu nội hấp để phun diệt trừ. Nếu có điều kiện, trước khi phun thuốc, nên gỡ bỏ các tổ lá do sâu cuốn lại để tăng thêm hiệu lực của thuốc.
Rầy bông: Vào mùa mưa loại bệnh này thường xuất hiện. Chúng xâm nhập và hút nhựa của quả non khiến quả thối và chết. Có thể dụng supracide, suprathion, bassa,… phun trừ rầy khi thấy xuất rầy xuất hiện.
Bệnh thối rễ: Bệnh thối dễ này do một loại nấm mang tên Phytophthora cinnamoni gây ra, ở những chân đất có thuỷ cấp cao, nấm xâm nhập làm hư rễ chính (rễ cọc), sau đó nấm lan tràn phá huỷ cả bộ rễ làm cây chết rụi.Có thể sử dụng thuốc phun vào rễ với liều lượng vừa đủ để loại trừ mầm bệnh. Thường xuyên vun với đất để cho đất thông thoáng hơn tránh ngập úng.
Thu hoạch quả bơ
Cây bơ sau khi trồng đến năm thứ 4 bắt đầu cho thu hoạch vụ đầu tiên. Cây ghép sẽ cho nhanh thu hoạch hơn cây trồng từ hạt. Những năm sau cây sẽ cho ra quả nhiểu hơn. Thời điểm hái quả tốt nhất là vào buổi sáng. Dựa vào màu sắc của vỏ quả bơ mà người trồng quyết định thời điểm thu hoạch. Thông thường ở nước ta bơ được thu hoạch vào tháng 7-8 dương lịch và bơ trái vụ cho thu hoạch vào tháng 9-10 hàng năm. Bơ thu hái xong bảo quản nơi thoáng mát sẽ giúp giữ được độ tươi ngon lâu hơn.
